سوالات مهم درباره درس زبان قرآن:

مطالبی مهم درباره آموزش فهم و ترجمه زبان قرآن در دبستان قرآنی آیات :

۱- آیا منظور از زبان قرآن ، همان درس عربی مقطع متوسطۀ اول است ؟

خیر زبان قرآن یک گونۀ فصیح از زبان عربی است که هم به لحاظ قواعد و هم لغات ، بسیار بسیار آسان تر ، مفیدتر و محدودتر از زبان عربی می باشد. آنچه دانش آموزان در درس عربی متوسطه بسیار ناکارآمد ، غیر کاربردی و بدون علاقه می خوانند ، ترکیبی است از مکالمۀ عربی و واژگان روز ، صرف و نحو و تعدادی نیز آیه و روایت و… . که البته به دلایلی چون ساختار نامناسب کتابها ، ادغام همۀ ۴ مهارت یادگیری زبان ، ترکیب مکالمه و قواعد و… یکی از منفورترین درروس متوسطه بوده و دانش آموزان چندان مطلب زیادی از آن نمی آموزند.

۲- چرا باید زبان قرآن را آموخت ؟

قرآن کریم بیش از ۱۱ بار تأکید نموده است که به زبان عربی مبین نازل گردیده است. و البته که یادگیری یک فرهنگ و انس و الفت با آن از طریق یادگیری زبان آن فرهنگ محقق می شود. یکی از دلایلی که دین ما می تواند دستخوش انواع و اقسام سلیقه ها و ذائقه های افراد و گروه ها واقع شود، عدم انس و فهم مهمترین متن دین یعنی قرآن کریم است. بدیهی استت که ترجمه نمی تواند گره های فهم یک زبان را برای انسان بگشاید و فضای مطالب را به انسان انتقال دهد.

و صد البته که ترجمه ها مفهوم متن را رقیق و مُضاف به دیدگاه های مترجم می نمایند. از دیگر سو خواندن قرآن و روایات و ادعیه و زیارت نامه ها و… زمانی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد که انسان توانسته باشد با متن آن ارتباط برقرار کرده و همزمان که آن دعا یا… خوانده می شود ، فهمیده شده و با آن ارتباط برقرار می شود. چنانچه امام صادق ع نیز فرموده اند: امام صادق (علیه السلام)

۳- آیا آموزش زبان قرآن در مقطع ابتدایی تکلیف مشکلی نیست ؟

قرآن کریم بالغ بر ۶ بار تأکید فرموده است که کتاب آسانی است و خداوند آن را به زبان پیامبر ص آسان نموده است. بر اساس پژوهش های ما (پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دبستان) برای ارتباط گیری با زبان قرآن ، دانستن کمتر از ۱۰۰۰ واژه پر کاربرد قرآن کریم و ۵۰ قاعدۀ صرف و نحوی آسان کاملاً کافی و بلکه زیاد نیز می باشد. چنین آموزشی نیز نه زمان زیادی می برد و نه نیاز به سن یا مهارت یا دانش خاصی می باشد. بلکه با یک روش صحیح می توان به این هدف نائل شد.

۴- درس زبان قرآن از چه پایه ای آغاز می شود ؟ و چه نتایجی دارد؟

ما آموزش درس زبان قرآن را از پایۀ سوم ابتدایی آغاز نموده و تا انتهای دوره ابتدایی ادامه می دهیم. جالب است که دانش آموزان پایۀ سوم به هیچ وجه از حجم و نوع مطالب احساس مشکل بودن نمی نمایند. و از همان ابتدا با درس ارتباط برقرار می کنند. جالب است که در اولین جلسه شروع درس ، با یادگیری معنای حدود ۲۰ واژۀ قرآن ، حدود ۳۰ درصد لغات کل قرآن را آموخته اند و اگر در همان روز بخواند بطور تصادفی ، واژگانی که آموخته اند را در یکی از صفحات قرآن علامت بزنند ، حدود یک سوم از واژگان آن صفحه را باید علامت بزنند. و در انتهای سال سوم ابتدایی (پس از ۱۰ درس) این عدد به حدود ۶۶ % کل لغات قرآن کریم می رسد. یعنی یک دانش آموز سوم ابتدایی معنای حدود دو سوم از لغات قرآن را می فهمد.

البته این بدان معنا نیست که واقعاً بتواند دو سوم قرآن را هم ترجمه نماید. چرا که ترجمه یک متن علاوه بر دانستن معنای دقیق لغات آن نیاز به دانش هایی چون صرف و نحو ، بلاغت و همچنین مهارت و فن ترجمه نیاز دارد که سالها کار را می طلبد. اما با همین دانش اندکک یک ساله ، بچه های ما اولاً نه تنها دیگر تا آخر عمر از زبان عربی نمی هراسند. بلکه هر جا متنی می بینند تلاش می کنند با توشۀ واژگانی خود آنرا و لو ناقص ترجمه نمایند. ثانیاً قادر هستند آیات و روایات و ادعیه فراوانی را بفهمند و خودشان ترجمه کنند. ثالثاً درس عربی متوسطه هم برایشان شیرین و هم بسیار آسان و پیش پا افتاده خواهد بود.

۵- آیا آموزش زبان قرآن خدشه ای به یادگیری و تکمیل مهارت های زبان فارسی دانش آموزان وارد نمی کند ؟

از فواید دیگر یادگیری زبان قرآن ، توسعۀ دامنۀ واژگانی دانش آموز و مهارت های زبانی است. به عنوان مثال آن چیزی که ما از آن در درس فارسی به عنوان «هم خانواده» نام می بریم ، همان «دانش صرف» است که در درس زبان قرآن بدون آن که بچه ها بدانند به صورت تمرینی و بازی با آن آشنا می شوند. ضمن آن که زبان فارسی و عربی به میزان بسیار بسیار زیادی با یکدیگر همپوشانی داشته و تقویت یکی منجر به تقویت دیگری می گردد.

۶- برنامۀ درس زبان قرآن در دبستان آیات چیست ؟

ما از پایۀ سوم تا پایۀ ششم حدود ۷۰ درس داریم که در هر کدام تقریباً از ۱۰ تا ۲۰ واژۀ پرکاربرد و یک قاعدۀ پر کاربرد و موثر در فهم و ترجمه آموزش داده می شود. این درس در طی این ۴ سال فقط یک جلسه در هفته می باشد.

۷- پس از پایان دورۀ ابتدایی ، دانش آموزان آیات از زبان قرآن چه مهارتهای و دانش هایی دارند و این مهارت ها به چه کار آنها خواهد آمد؟

۱- طبیعتاً ترس آنها از مواجهه با زبان قرآن و ترجمه نمودن عبارات عربی ریخته است. ۲- بیش از ۹۵ درصد واژگان قرآن کریم را می آموزند. ۳- قواعد صرف و نحو مهم و موثر در فهم را مانند یک عربی زبان که به صورت غریزی آنها را آموخته است ، یاد می گیرند. ۴- بالغ بر ۱۰۰۰ جملۀ سادۀ قرآن را در کتاب درسی شان دیده و ترجمه می نمایند. ۵- مهارت ترجمه قرآن را به نسبت کسب نموده اند و خود نیز می توانند آیات ، روایات و ادعیه ای که در کلاس درس تمرین نکرده اند را نیز ترجمه نمایند. ۶- به میزان محسوسی در درس فارسی نیز مهارت های دایره لغات بیشتری داشته و می توانند از آنها در گفتار و نوشتار بهره جویند.

۸- یک شروع هیجان انگیز

یکی از ویژگی های مهم زبان قرآن در مدرسه آیات، زود بازده بودن آن است. بدین معنا که دانش آموزان با کمترین زمان ممکن، بیشترین مهارت را در ترجمه زبان قرآن حاصل می کنند. به عنوان مثال ۱۰ آیه ای که دانش آموزان در درس های اول و دوم می خوانند ، شامل ۲۵ درصد کل واگان قرآن کریم است. بدین معنا که اگر کسی این دو درس را آموخت، می تواند از هر ۴ لغت قرآن ، یکی را ترجمه نماید. و این اتفاق بسیار بسیار برای دانش آموزان دلچسب و جذاب است. چرا که نتیجه ی یادگیری خود را به فوریت می بینند.

این ۱۰ جمله قرآنی عبارتند از :